Als je gaat filmen, heb je te maken met licht, want zonder licht zien we geen beeld! Als je voor het eerst gaat filmen, zul je waarschijnlijk bestaand licht gebruiken. Dat betekent dus daglicht, als je buiten filmt, of de verlichting die binnen al aanwezig is in het huis of de werkruimte waar je filmt.
Om een meer professioneel ogend plaatje te gaan maken, is het van belang om ook even stil te staan bij licht, en welke effecten je daarmee kan bereiken.
Sowieso zijn er natuurlijk settings in de camera waarmee je het licht kan beïnvloeden, maar daar zal ik later, in een ander blog, meer aandacht aan besteden. Dit verhaal gaat over licht buiten de camera, dus dat zijn 2 bronnen:
Daglicht
Hiermee bedoel ik dus al het licht wat van buiten komt. Zonlicht, maar ook het minder directe licht op een grauwe bewolkte dag, of het licht wat door de ramen naar binnen schijnt.
Lampen
Al het licht wat niet 'natuurlijk' is. Dus licht wat standaard aanwezig is, zoals tl-balken op een kantoor of lampen in je huis. Daarnaast bedoel ik hiermee ook de lampen die je voor het filmen nog extra kunt meebrengen.
Licht & Kleur
Eén van de belangrijke dingen die je moet weten over licht, is dat licht altijd een kleur heeft. De kleuren van licht lopen over het algemeen van blauw, via wit, naar oranje/rood. Dit zijn de standaard kleuren waar je mee te maken hebt tijdens het filmen.
Schemering
In de avond, als het licht van de zon afneemt, gaat de kleur richting blauw.
Fel daglicht
Midden op de dag is het licht meestal ongeveer wit.
Kunstlicht
Ook wel 'tungsten' genoemd. Dit zijn de gloeilampen, maar ook kaarslicht valt hieronder. Kaarslicht is nog warmer/roder dan de gemiddelde gloeilamp.
Ik geef ze hier weer als 3 losstaande kleuren. In feite is het meer een verloop, zoals het plaatje hierboven, en zijn het geen vaste kleurwaarden. De ene gloeilamp is warmer dan de ander, en een half uur later op de avond ziet er heel anders uit dan momenten daarvoor. Ook maakt het veel verschil in kleur of je direct zonlicht hebt, of in de schaduw staat. Schaduwen zijn meestal koeler.
Daarnaast hebben we nog het verloop van groen naar paars. Dit zijn kleuren waar we met de veranderende technologie op lichtgebied veel mee te maken hebben. TL licht kan namelijk soms nogal groen zijn. Ook Led lampen en halogeen kunnen een afwijking op de groen-paars schaal hebben. Dit is meestal iets wat je in de computer nog goed kan corrigeren.
Tijdens het filmen
Bij het filmen is het vooral goed om te weten dat er kleurverschillen in licht zijn. Je moet namelijk ook je camera erop afstellen. Deze functie heet de 'witbalans'.
Ik probeer ook altijd te zorgen dat de verschillende lichtsoorten niet al te veel gemengd worden, omdat het dan soms lastig te corrigeren valt achteraf.
Maar soms kies ik er ook wél voor om kleuren te mengen. Voor mij zijn er 2 redenen waarom ik dat zou doen:
Het verschil tussen fotografie & film
Qua belichting is er eigenlijk geen verschil tussen fotografie en film. Bij beide heb je te maken met de kleuren licht, en de afwegingen die je moet maken met de mogelijkheden die je hebt. Toch noem ik het hier even, omdat er in de lampen wél een groot verschil zit tussen fotografie en film. Met fotografie wordt er namelijk veel gewerkt met flitslicht.
Voor video maken heb je natuurlijk niks aan flitslicht. Flitslicht is een korte flits, voor video heb je continue licht nodig.
Interessant om daarbij te overwegen, is dat je filmlampen dus wel altijd kunt gebruiken bij het fotograferen, maar flitsers niet bij het filmen! Mocht je beide willen doen, kun je dus het beste investeren in continue licht.
Soorten lampen
Er zijn ontzettend veel soorten lampen, en eindeloos veel manieren om die te gebruiken en combineren. Om dit artikel niet veel te lang te laten worden, ga ik hierbij in op de 3 meest voorkomende lampsoorten die je voor het filmen kan overwegen.
De cameralamp
Zoals de naam al doet vermoeden, is dit een lampje wat je op de camera schuift, meestal in de hotshoe adapter. Hartstikke handig als je filmt met de camera op de schouder of uit de hand.
Meestal werken deze lampjes op accu, of kun je er penlites in stoppen. Let wel op: je hebt ook varianten die je moet aansluiten op de stroomvoorziening van je camera. Die zijn over het algemeen voor de grotere en geavanceerdere camera's. Voordeel daarvan is dat ze meestal lichter zijn in gewicht.
Dit soort lampjes zijn in allerlei varianten te krijgen. De meest budgetvriendelijke lampen vind je in dit genre, hoewel je voor de professionelere versies natuurlijk wel een professionele prijs betaalt.
Grootste nadeel bij dit type lamp is dat de lichtopbrengst vaak niet heel hoog is. Het is dus vooral effectief voor onderwerpen die vlak voor je camera staan.
De spotlight
De klassieke filmlampen waren altijd spots. Tegenwoordig zie je ze steeds minder, omdat andere type lampen goedkoper en makkelijker zijn.
Over het algemeen moet je spots aansluiten op een stopcontact, hebben ze de kunstlicht kleur, worden ze gloeiend heet tijdens het filmen en gebruiken ze enorm veel stroom. Allemaal nadelen eigenlijk, dus waarom zou je daarvoor kiezen?
Ik werk zelf bijna nooit meer met spots. Toch zijn er wel redenen om voor dit type lamp te kiezen:
Het bekendste type spot waar ik filmmakers altijd mee zie lopen zijn de zogenaamde 'redheads'. Kleine spots met een rode kop.
Bij een spot moet je er dus wel rekening mee houden dat je minder mobiel bent, en dat je kleurfilters meeneemt om de kleur van het licht te kunnen aanpassen op het omgevingslicht (zie de eerste foto bij dit type lamp). Daarnaast is het licht van een spot meestal vrij hard, en geeft diepe schaduwen.
En tenslotte: hierbij heb je natuurlijk ook een lamp statief nodig!
Als laatste moet er nog gezegd worden dat er tegenwoordig óók led-spots verkrijgbaar zijn, maar die zie ik nog veel minder vaak voorbij komen bij filmers.
De led-lamp
Ledlicht heeft de afgelopen 10 jaar flink terrein veroverd bij de videomakers en is inmiddels verkrijgbaar in alle soorten en maten, van cameralamp, tot spot, tot grote daglichtlamp.
Ik gebruik zelf graag dit type ledlamp (zie foto's). Die ik naast de camera op statief zet om het onderwerp te belichten. Persoonlijk houd ik ervan om een raam of ander daglicht achter mijn onderwerp in beeld te nemen, wat, zonder lamp, al snel leidt tot een te donker onderwerp. Om dat in te lichten gebruik ik dan deze lamp, zoals ik in onderstaande video voordoe!
Deze grote ledlampen hebben als voordeel dat het licht meestal heel zacht is, dat ze niet veel stroom gebruiken, en meestal ook dimbaar zijn en verstelbaar in kleur (van daglicht tot kunstlicht).
Ook deze grote lampen hebben vaak de optie dat je ze met een accu kan gebruiken. Vaak gaat het dan om 'v-lock' accu's.
Tot slot
Als laatste geef ik jullie nog graag deze PRO-tip mee: Gebruik van lampen geeft vaak een glim effect op gezichten. Gebruik daarom anti-glim poeder, of geef iemand die een beetje zweet een handdoekje om het gezicht minder te laten glimmen.
Hopelijk heb je hiermee een aardige indruk gekregen van wat je kan doen met licht.
Wil je nu een lamp gaan kopen of huren? In dit blog geven we je daar advies over.
Heb je nog aanvullingen of vragen voor ons? Laat ze achter in de comments!
Over de schrijver
Verder lezen:
Werk vinden en netwerken als zelfstandig filmmaker
Evenement video of aftermovie maken die iedereen wil zien
Filmlocatie checklist: waar moet een locatie voor het filmen aan voldoen?
Cadeau ideeën voor filmmakers: ook voor een klein budget
Ik vroeg me af of het ook mogelijk is om buiten te filmen tegen het licht (de zon in).
Ik zou graag filmpjes maken in mijn buitenpiste voor mijn blog, maar de ligging van de bak is zo dat ik eigenlijk altijd voor 3/4 tegen het licht in moet filmen en dan zijn paard en ruiter, de details, niet zichtbaar.
Ik heb een Sony AX53 4K camcamera. Ik film altijd in de kwaliteit net onder 4K (ik denk dat dat 1080 is) zodat het bewerken sneller gaat.
Kunnen jullie mij tips geven? Is hier een oplossing voor?
Alvast bedankt!
Hoi Isabel, Tegen het licht in filmen blijft altijd ingewikkeld! Het slimste is om inderdaad momenten te kiezen waar het licht iets minder extreem is. Dus geen lage zon die je camera in schijnt. Een druilerige dag is wellicht heel geschikt. Is er wel een soort verlichting onder de overkapping (ik neem zomaar aan dat er een overkapping is…)? En verder; toch proberen om zoveel mogelijk met het licht mee te filmen. Soms zijn er geen perfecte oplossingen, en moet je kiezen uit 2 minder mooie keuzes… als je echt iets wil uitleggen over techniek, bijvoorbeeld, zou ik toch kiezen… Lees verder »
Dankjewel! Dus bij een licht bewolkte dag maakt het geen/weinig verschil of je met het licht mee filmt of tegen? En is filmen bij zonsondergang of eerder na de middag/tegen de avond beter dan in de ochtend bij zonsopgang? Ik zou denken dat richting zonsondergang beter is omdat het licht dan minder sterk wordt?
Helaas geen overkapping…
Richting zonsop- en ondergang is heel mooi licht, maar alleen voor sfeervolle beelden, niet geschikt als je iets duidelijk in beeld wil brengen voor uitleg, bijvoorbeeld. En inderdaad, als het bewolkt is, heb je minder last van tegenlicht. Hoe dikker de bewolking, hoe diffuser het licht wordt, en dat is handig!
Leuke blog! Ik vind het mooi in verschillende kleuren te filmen zodat het contrast beter wordt laten zien. Is dit dan ook van toepassing=
Hoi Sanne, kleuren licht combineren kan zeker heel mooi zijn! Zolang je maar weet wat je doet en daar een duidelijke keuze in maakt. Ik zou bijvoorbeeld, als je een gezicht uitlicht, zorgen dat er 1 kleur op het gezicht valt, en bijvoorbeeld een andere kleur op het achterhoofd, waardoor dat mooi afsteekt.
Superleuke en zeer behulpzame blog. Compliment. Kan ik me hierop abonneren met notifications en hoe?
Hi Wim! Voor zover wij weten kan je je niet abonneren op onze blog. Je kan wel onze blogposts op Facebook zien langskomen (en daar aangeven dat je graag de notificaties ontvangt voor onze updates). En natuurlijk kan je je abonneren op ons Youtube kanaal!
Facebook
Youtube